- Inleiding
Geschiedenis van het archief | De controleur van de directe belastingen en het kadaster was een door de gouverneur en later commissaris van de koningin beëdigd ambtenaar in dienst van het Ministerie van Financiën. Als uitvoerend ambtenaar van het beleid op het gebied van de grondbelasting onderzocht de controleur of de belastingwetten op dit gebied juist werden toegepast. Hij hield administratie over de hoogte van de in te vorderen belastingen en oefende toezicht uit op de ontvangers van de ontvangerskantoren die zorgden voor de inning van de gelden in de gemeenten.
De controleurs van de directe belastingen en het kadaster waren speciaal bestemd om het tussen het kadaster en de grondbelasting bestaande verband te bestendigen en de regeling en heffing van deze belasting voor te bereiden.
De taken van de controleurs van de directe belastingen en het kadaster staan nauwkeurig beschreven in de aan de resolutie van het Ministerie van Financiën gehechte instructie voor de controleurs. Volgens deze resolutie bestaan de werkzaamheden van de controleurs hoofdzakelijk uit:
a. De jaarlijkse opneming der veranderingen in de toestand der gebouwde en ongebouwde eigendommen. b. De opmaking van de staten der belastbare opbrengst en van de kohieren. c. De instructie van reclamatiën en van aangiften tot bekoming van vrijdom van belasting. d. De opneming van schade door onvoorziene rampen aan gebouwde en ongebouwde eigendommen toegebracht.
Organisatie directe belastingen en kadaster
Onder directe belastingen vallen o.a. grondbelasting, inkomsten- en vennootschapsbelasting. Voor de inning van de grondbelasting is het kadaster nodig. Grondtransacties werden geregistreerd bij notarissen, daarna werden de aktes overgeschreven in de openbare registers, die werden bijgehouden door de hypotheekbewaarder. De hypothecaire registers bevatten:
1. Administrering van het recht van hypotheek. 2. Overdracht van onroerend goed inclusief alle zakelijke rechten daarop.
De openbare registers zijn in Nederland gecombineerd met de kadastrale boekhouding en leveren zodoende een veel betere administratie op van de zakelijke rechten dan wanneer er twee verschillende instanties zouden zijn. |
|
|
| Inhoud en Structuur |
| Bereik en inhoud | Het betreft hier het archief van de controleur der directe belastingen en van het kadaster Provincie Gelderland, arrondissement Arnhem, kanton Zutphen, hoofdplaats Apeldoorn. Dit archief is overgeheveld van het Rijksarchief Gelderland naar de archiefbewaarplaats van de gemeente Apeldoorn. In de briefwisseling is dit archief nauwelijks te achterhalen. Er wordt alleen gesproken over registers van eigendomsovergangen met de daarbij behorende bescheiden uit 1812-1832. Vermoedelijk wist het Rijksarchief niet goed raad met dit archief. Het behelst ook stukken uit de provincies Utrecht en Overijssel en stukken die niet door de hoofdvestiging Apeldoorn gevormd zijn. Vermoedelijk zitten er ook bescheiden bij van het kantoor Hattem (latere aanvulling met potlood).In grote lijnen zijn hier alleen die stukken beschreven die betrekking hebben op de hoofdvestiging Apeldoorn. |
|
| Verantwoording |
| Geraadpleegde bronnen: Beth, J.C. Het kadaster gedurende het tijdvak 1814-1843. Overdruk Nederlands Archievenblad 1907/1908 (online) Vos, M. de Het kadaster en de boekhouding op de hypotheken; Groningen, Wolters, 1902 De nieuwe wetgeving aangaande de bewaring van hypotheken en het kadaster. Den Haag, Kips, 1838 Keverling Buisman, F. Kadaster-gids: gids voor de raadpleging van hypothecaire en kadastrale archieven uit de 19e en eerste helft van de 20e eeuw. Den Haag, Rijksarchiefdienst 1979 Vrankrijker, A.C.J. de. Geschiedenis van de belastingen. Bussum, Fibula- van Dishoeck, 1969 Staatsblad 1828 nummer 52. Besluit van 1 augustus 1828 houdende voorbereidende bepalingen voor de invoering van het nieuw hypothecaire stelsel Staatsblad 1838 nummer 29 bevattende sommige wijzigingen in de bestaande wetgeving nopens de regten van registratie, overschrijving en zegel Staatsblad 1875 nummer 238. Besluit van 5 december 1875 houdende de organisatie van de dienst van het Kadaster en van de daarmede in verband staande werkzaamheden voor de heffing van de grondbelasting |
|
|