- Inleiding
Geschiedenis van het archief | Geschiedenis van de brandweer
De brandweer van de gemeente Apeldoorn in de periode 1985-2012 De geschiedenis van de dienst Brandweer van de gemeente Apeldoorn wordt voor de periode 1985-2012 gekenmerkt door de ontwikkeling van regionale samenwerkingsverbanden. Dit leidde uiteindelijk tot een daadwerkelijke regionalisering van de gemeentelijke brandweer in 2012. Al in de jaren 1970 kreeg de regionale samenwerking vorm binnen het Samenwerkingsorgaan Oost-Veluwe (SOV). Binnen het SOV opereerde de Regionale Brandweer Oost-Veluwe (RBOV) vanaf eind 1977 als bovengemeentelijke brandweerorganisatie. De RBOV droeg de zorg voor opleidingen, het alarmeringsnet, de aankoop en het onderhoud van bovengemeentelijk materiaal en de voorbereiding en coördinatie van rampenbestrijding in de regio. In 1986 werd de RBOV ontbonden en werden de uitvoerende taken van de regionale brandweer overgedragen aan het SOV. Midden jaren 1990 vond een fusie plaats tussen de brandweerregio’s Oost-Veluwe en Midden-IJssel, waarmee op 1 oktober 1996 de brandweerregio Stedendriehoek een feit werd. Het regionaal samenwerkingsverband regio Stedendriehoek tussen de gemeenten Apeldoorn, Deventer, Zutphen en een aantal omliggende gemeenten bestond al sinds de jaren 1970, maar werd hiermee in navolging van reorganisaties bij de politie ook een brandweerregio. Voor de organisatie betekende dit onder meer dat de brandweercommandant van de dienst Brandweer van de gemeente Apeldoorn als commandant voor de gehele regio ging fungeren. In 1988 begon de brandweer met het zoeken naar architecten voor de bouw van een nieuwe hoofdpost bij het politiebureau aan de Vosselmanstraat. In 1992 werd begonnen met de bouw en op 1 april 1994 vond de officiële opening van de nieuwe hoofdpost plaats. Binnen de gemeente Apeldoorn vonden midden jaren 1990 ook ontwikkelingen plaats rondom het proces “Apeldoorn 2000,” ook bekend als de “zero-base”-discussies. In het licht van verwachte kortingen op de uitkering uit het gemeentefonds werd binnen de gemeente Apeldoorn voor de lokale overheid een kleinere, vooral faciliterende in plaats van uitvoerende rol gezien ten opzichte van de samenleving. Dit leidde ertoe dat bepaalde diensten binnen de gemeente zich moesten verzelfstandigen wat betreft het uitvoeren van taken. Binnen de nieuwe gemeentelijke organisatie werd de brandweer een dienstonderdeel van het concern. De voorschriften voor de organisatie, het beheer en de taken van de gemeentelijke brandweer werden op grond van de Brandweerwet 1985 bij verordening door de gemeenteraad vastgesteld. Het college van Burgemeester en Wethouders was vervolgens verantwoordelijk voor de uitvoer van de verordening. De wet Veiligheidsregio’s van 2010 integreerde de bovenstaande Brandweerwet met de wet Rampen en Zware Ongevallen en de wet Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen. Voor de organisatie van de brandweer betekende dit dat de verantwoordelijkheid voor de basisbrandweerzorg nu bij de veiligheidsregio, in plaats van bij de gemeente, kwam te liggen. Met deze wet uit 2010 werd ook een nieuwe filosofie ten aanzien van de brandweer aangegeven, waarbij de focus werd verlegd van effectbestrijding naar kansreductie en van opkomsttijden naar preventie. In het geval van de gemeente Apeldoorn kwam de verantwoordelijkheid voor de basisbrandweerzorg te liggen bij de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG). De regio Noord- en Oost-Gelderland ontstond op 1 januari 2004 uit een fusie tussen de brandweerregio’s Stedendriehoek, Achterhoek en Noordwest Gelderland. Alhoewel de verantwoordelijkheid voor de organisatie van de brandweer vanaf 2010 bij de veiligheidsregio kwam te liggen, werd binnen deze regio gekozen voor een model waarbij de uitvoering van de basisbrandweerzorg een taak werd van de zes afzonderlijke clusters binnen de VNOG, onder andere om de lokale verankering van de brandweer te behouden. Deze regionalisering van de brandweer betekende wel dat het brandweerpersoneel in dienst kwam bij de VNOG in plaats van bij de gemeente. In de vroege jaren 2000 was de gemeente Apeldoorn op het gebied van de basisbrandweerzorg al een intensievere samenwerking aangegaan met de gemeente Epe; in 2008 werd ook de gemeente Voorst onderdeel van deze samenwerking. Hieruit ontstond het cluster Epe, Voorst, Apeldoorn (EVA). Met de wet Veiligheidsregio’s ging de verantwoordelijkheid voor de organisatie van de brandweerzorg over naar de VNOG, van waaruit de taken voor de basisbrandweerzorg terug werden gedelegeerd naar de clusters. Voor de gemeente Apeldoorn betekende dit in de praktijk dat de dienst Brandweer uit de gemeentelijke organisatie moest worden ontvlochten om heringericht te worden binnen het cluster EVA. De veiligheidsregio bleef verantwoordelijk voor de overige en bovenlokale brandweertaken. Op 1 januari 2012 was deze regionalisering van de brandweerorganisatie formeel een feit.
Geschiedenis van het archief
In het archief zelf wordt weinig tot geen melding gemaakt van zaken gerelateerd aan de geschiedenis van dit archief. In het verslag van de vergadering van de afdeling Preventie en Objectpreparatie (P&OR) van 17 april 2007 wordt wel vermeld dat twee medewerkers het archief hebben ‘opgeschoond’ en op dat moment bezig zijn met de nummering. Verdere specificaties ontbreken. Het archief van de gemeentelijke brandweer valt onder de Archiefverordening van de gemeente Apeldoorn van 2009. Deze verordening, die is opgesteld in overeenstemming met de Archiefwet 1995, bevat bepalingen over de verantwoordelijkheid voor het beheer van de archiefbescheiden van de gemeentelijke organen. Voor zover de archiefbescheiden niet zijn overgebracht naar een archiefbewaarplaats draagt het college van Burgemeester en Wethouders de zorg voor het toezicht op het beheer van de archiefbescheiden. De gemeentearchivaris is verantwoordelijk voor het beheer van de in de archiefbewaarplaats berustende archiefbescheiden en documentaire verzamelingen. De stichting Cultuur Onder Dak Apeldoorn (CODA) is volgens deze verordening belast met de uitvoering van het beheer van de archiefbewaarplaats. In overeenstemming met het besluit Informatiebeheer van de gemeente Apeldoorn, is in 2008 een verklaring opgesteld waarmee de dienst Brandweer van de gemeente Apeldoorn de taken van het Veluws Bosbrand Comité (VBC) omtrent het beheer van haar archiefbescheiden, zoals omschreven in de bijlage bij de verklaring, overdraagt aan de sector Bedrijfsvoering van de VNOG. Het toezicht op het beheer wordt uitgevoerd door de gemeentearchivaris van Apeldoorn. |
|
|
| Inhoud en Structuur |
| Bereik en inhoud | In het brandweerarchief van 1985-2012 spelen samenwerkingsverbanden en regionalisering een grote rol. Dit betekent echter ook dat niet alle relevante informatie zich in de archiefbescheiden van de dienst Brandweer van de gemeente Apeldoorn bevindt, omdat de bewaarplicht voor de archiefbescheiden rondom regionale samenwerkingsverbanden niet altijd bij de gemeente Apeldoorn ligt. Ook zit een groot deel van de uitvoerende dossiers nog niet in het archief, omdat deze dossiers op dit moment nog gebruikt worden voor de uitvoerende taken. |
| Selectie | Bij de vernietiging zijn de vernietigingstermijnen gehanteerd zoals aangegeven in de wettelijk vastgestelde ‘Lijst van voor vernietiging in aanmerking komende bescheiden uit de archieven van gemeentelijke en intergemeentelijke organen, dagtekenende van ná 1850’ (1983) en de ‘Selectielijst voor archiefbescheiden van gemeentelijke en intergemeentelijke organen 1996’ (meest actuele versie 2012). Van de te vernietigen stukken is een lijst aangelegd. |
|
| Verantwoording |
| Bij de aanvang van de bewerking was de omvang van het archief van de dienst Brandweer ongeveer 21,5 strekkende meter. Na het afronden van de bewerking is circa 2,1 strekkende meter aan te bewaren archief overgebleven. De overige 19,4 strekkende meter wordt op termijn vernietigd. De grote hoeveelheid te vernietigen materiaal is te verklaren doordat bij de bewerking van het archief veel dubbele archiefbescheiden zijn aangetroffen. Ook bevatte het archief veel documenten met betrekking tot de uitvoer van de adviserende taak van de brandweer. De inventaris is gemaakt in Atlantis. Deze inventaris kwam tot stand in opdracht van de gemeente Apeldoorn. In de periode juni 2015 - januari 2017 zijn de inventarisatiewerkzaamheden voor een aantal gemeentelijke archiefbestanden uitgevoerd door VADA Archieven te Nijverdal. |
|
|